Historia rasy

Rys historyczny

Badania archeolologiczne w okolicach Wrocławia i Opola wykazały istnienie kur karłowatych już we wczesnym średniowieczu i dowiodły, że Karzełek polski występował w zagrodach chłopskich na terenie całej Polski. W czasie, gdy do Polski sprowadzano obce rasy kur i gwałtownie rozwijano przemysł fermowy, zapomniano o wielu rodzimych polskich rasach drobiu, w tym również o Karzełkach. Te, jako niewielkie, ale bardzo przedsiębiorcze w poszukiwaniu warunków żerowania kurki, same zapewniły sobie przetrwanie tych ciężkich lat dla polskich ras. Już w 1884r., znana w owych czasach hodowczyni drobiu – Izabela Rex tak pisała o nich: ...”Te niewielkie, skarłowaciałe istotki, uganiające się za żerem po polskich drogach, czy wybiegające z chaty wieśniaczej, czy z dworów dziedziców, zarówno podciągnięte pod system głodowy, własnym przemysłem walczące od pierwszej chwili wyklucia się z jajka o najpierwsze potrzeby egzystencji”. To właśnie z racji swoich niewielkich rozmiarów a co za tym idzie niewielkiego zapotrzebowania na składniki pokarmowe w stosunku do kur większych ras, Karzełki były w stanie zapewnić sobie byt. Wielokrotnie doceniano ich przystosowanie do rodzimych warunków środowiskowych, długowieczność i odporność na choroby. Nie bez znaczenia jest też zdolność latania, skłonność do ukrywania gniazd lęgowych w najbardziej ukrytych zakamarkach, która dawała im niewątpliwą możliwość ochrony przed drapieżnikami. Dowodem na to, że mimo trudnych czasów dla rodzimych ras Karzełek polski trwał są jego ekspozycje na wystawach drobiu, m.in. w 1924r. w Warszawie, 1928r. w Jarosławiu i 1946r. we Lwowie. W latach 1936-1938, Laura Kaufman, użyła karzełków do swojej pracy, którą opisała w „Dziedziczeniu ciężaru ciała i szybkości wzrostu w krzyżówce kur zielononóżek kuropatwianych i bantamków”. W „Poradniku Chowu Kur” z 1946r., w którym znajduje się również rycina z wizerunkiem „Kurki karłowej krajowej, dr Jerzy Szuman pisze: ...”Najlepiej niosą się karzełki krajowe, będące poniekąd karłowatym typem bezrasowej kury”. O karzełkach wspomina również praca zbiorowa pod redakcją zast. prof. mgr Ewy Potemkowskiej – „Drobiarstwo” z 1964r.
Podobnie jak w przypadku innych polskich ras drobiu i nad tą w obecnych czasach prowadzone są prace restytucyjne. I tak po kilku latach ścisłej selekcji i pokazów na wystawach zarówno krajowych, jak i zagranicznych, w dniu 7 lutego 2009r., Komisja Standaryzacyjna do spraw Drobiu przy PZHGRiDI, przyjęła zaproponowany wzorzec Karzełka polskiego – liliputa.